នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រចិន យុគថ្មបំបែក គឺជាសម័យដែលកកើតដំបូងគេបង្អស់ វាបានចាប់កំណើតឡើងប្រហែលជា ៣,០០០,០០០ ឆ្នាំមុន គ.ស. ហើយបានបញ្ចប់នៅ ១០,០០០ ឆ្នាំមុន គ.ស. កន្លងមកហើយ។
ជីវភាព រស់នៅរបស់មនុស្សនៅសម័យនោះបានបង្កើតឲ្យមានព្រឹត្តិការណ៍ច្រើន តែប្រើប្រាស់ឧបករណ៍អំពីថ្មធម្មតាៗ (ថ្មគគ្រាត) ដូច្នេះនៅសម័យនោះគេដាក់ឈ្មោះថាយុគថ្មបំបែក។
ពាក្យ Paleolithic តាមភាសាក្រិចមកពីពាក្យ Paleo មានន័យថា “ចាស់” + Lithos មានន័យថា “ថ្ម” ដូច្នេះពាក្យថា Paleolithic មានន័យថា សម័យបុរាណសិលា ឬយុគថ្មបំបែក ជាបុរេប្រវត្តិដែលអ្នកប្រវត្តិវិទូ និងប្រជាជនបានស្គាល់យ៉ាងច្បាស់ថា ជាសម័យដំបូងបំផុតនៃការវិវឌ្ឍន៍ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់អំពីថ្ម ហើយវាជាសម័យដែលគ្រប់ដណ្ដប់យ៉ាងធំធេងស្ទើរតែ៩០ភាគរយ លើប្រវត្តិបច្ចេកទេសរបស់មនុស្សប្រើប្រាស់ថ្ម។
យោងតាមទ្រឹស្តីមួយចំនួន ការចម្រើនជឿនលឿនរបស់មនុស្សជាតិចាប់ពីអំឡុងសម័យកាលនោះមក។ នៅជំនាន់សិលាបុរាណអាចចែកចេញទៅជាបីសម័យកាល បឋម-មជ្ឈិម-បច្ឆិម។ សម័យកាលទាំងបីនេះបានវិវឌ្ឍន៍ទៅតាមបដិវត្តន៍នៃបុព្វបុរសដែល កើតចេញមកពីស្វា អង់ត្រូប៉ូអ៊ីត។ ការចាប់ ផ្តើមលូតលាស់ និងការបន្តពូជស្វាមនុស្ស គឺចាប់ពីពូជពង្សស្វាមនុស្សដំបូងគេដែលមានឧត្តមគតិលូតលាស់ និងពូជពង្សស្វាមនុស្សដែលឆ្លាតវៃចុងក្រោយគេបង្អស់។
នៅដើមសម័យ មនុស្សរស់នៅជាក្រុមៗប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតបែបជាព្រានប្រមាញ់។ ដូចមានឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ជាតឹកតាងស្រាប់ សម្ភារៈធ្វើអំពីថ្មគគ្រាតៗត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលា យ។ ភ្លើងប្រើដើម្បីទប់ភាពរងារ និងចម្អិនអាហារ។ មនុស្សនៅសម័យកណ្តាលមានភាពចម្រើនជឿនលឿនជាងមនុស្សដែលរស់នៅ សម័យបុរេប្រវត្តិ។ ប្រដាប់ប្រដាប្រើប្រាស់ត្រូវបានច្នៃប្រឌិតជាសណ្ឋានផ្សេងៗ និងប្រកបដោយភាពប៉ិនប្រសប់។
ការបង្ហាញពីរូបរាងរបស់មនុស្សនៅចុងសម័យបុរេភាគច្រើនមានសភាព ដូចគ្នាទៅនឹងមនុស្សសម័យទំនើបដែរ។ ពួកគេមានបុព្វបុរសពូជស្វាមនុស្សចុងក្រោយគេបង្អស់។ ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់កាន់តែប្រសើរជាងមុន។ ការវាយដំ, ការខាត់ឲ្យរលោង, ការខួងស្វាន ត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយ។ ប្រដាប់ប្រដាប្រើប្រាស់មើលទៅដូចជាស្រដៀងៗគ្នា ហើយដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីគោលបំណងខុសគ្នាៗរបស់ពួកគេ។ ធ្នូ, ព្រួញ, ផ្លែលំពែងថ្ម, ដែកស្វាន, ដែកខៃ, ការឆ្លាក់ប្រដាប់ប្រដា និងសម្ភារៈផ្ទះបាយសម្រាប់ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ ដែលធ្វើអំពីឆ្អឹងសត្វក៏កើតនៅសម័យនោះដែរ។ យ៉ាងហោចណាស់ក៏នៅមានការតុបតែងដែលបានច្នៃចេញពីថ្ម, ឆ្អឹងសត្វ, ធ្មេញសត្វ, សម្បកស៊ុតអូទ្រីសផងដែរ។ ក្នុងចំណោមវត្ថុប្រើប្រាស់ទាំងនោះក៏មានលម្អដោយការជ្រលក់ពណ៌ ផ្សេងៗ។ ចំពោះការរៀបចំអាពាហ៍ពិពាហ៍ អាស្រ័យដោយសារកុលសម្ព័ន្ធជាអ្នកចាប់ផ្តើមឡើង ហើយគ្មានបុគ្គលណាម្នាក់នៅក្នុងកុលសម្ព័ន្ធត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យ រៀបការជាមួយមនុស្សនៅក្នុងកុលសម្ព័ន្ធផ្សេងទៀតឡើយ។
សព្វថ្ងៃនេះហ្វូស៊ីលមួយចំនួនរបស់មនុស្សបុរាណ និងវប្បធម៌វត្ថុបុរាណមួយចំនួនត្រូវបានគេរកឃើញ រួមមានប្រភេទមនុស្សរោមច្រើនមានសណ្ឋានជាមនុស្សស្វា ឋិតនៅឯតំបន់ ចូវ ខូវទាន (Zhoukoudian) ក្រុងប៉េកាំង។ គ្រប់ វត្ថុទាំងឡាយដែលបន្សល់ទុកតាំងពីយុគថ្មបំបែក គឺជាសម្បត្តិមហាសាលសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវអំពីការវិវឌ្ឍន៍របស់ មនុស្ស និងវប្បធម៌ប្រទេសចិន គឺជាប្រទេសមួយនៃអណ្តូងអារ្យធម៌បុរាណ៕nokowat
ប្រែសម្រួលដោយ៖ លី គីមហេង